Номын нүүр хуудасны дээд талд: Их эзэн Богд Чингис хааны мэндэлсний 860 ойд

Ном зүй (хуудас 257-270) , Хавсралт, Хүний нэрийн хэлхээс

Орос, Зөвлөлтийн түүх бичлэг дэх чингис хаан, Алтан Ордны улс -- 1949 оноос өмнөх Хятадын түүх бичлэг дэх Чингис хаан -- Монголын түүх бичлэг ба Чингис хаан, эзэнт гүрний судлал (1921-1954) -- Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойг тэмдэглэсэн нь -- Чингис хааны мэндэлсний 800 жилийн ойг тойруулан Зөвлөлт-Хятадын үзэл суртлын зөрчил хурцадсан нь -- 1990 оны ардчиллаас хойших Чингис хаан судлал ба хочр хөршийн түүх бичлэг

Энэхүү номд Монголын тулгар төрийг үндэслэн байгуулагч, монгол үндэсний гарамгай түүхт хүн Чингис хааны Монголын болон дэлхий дахины түүхэнд гүйцэтгэсэн үүрэг, эзлэх байр суурийн тухайд манай хоёр хөрш Орос, Хятадын төрийн зүтгэлтнүүд, түүхч эрдэмтэд, олон түмэн ХХ зууны туршид хэрхэн хандаж ирснийг харуулах, Чингис хааны талаар “харгис хэрцгий, догшин ширүүн түрэмгийлэгч”, эсвэл “Дорно-Өрнийг холбосон, аугаа их төрийн хүн, цэргийн жанжин” гэсэн хоёр туйлтай үнэлгээ бий болсон бодит байдлыг өгүүлнэ. Түүнчлэн 1930-аад оноос эхлэн Зөвлөлтийн түүх бичлэгт марксист-ленинист үзэл, намч, ангич үзэл суртал ноёрхсоноор “Чингис хааны дээрмийн аян дайн, Чингис хаан бол алан хядагч, эвдлэн сүйтгэгч” гэсэн хэвшмэл томьёолол бий болж, тэр нь БНМАУ-ын түүх бичлэгт шууд хуулбарлагдан, социализмын он жилүүдэд эх түүх, Чингис хааныг үгүйсгэсэн нэг намын засаглалтай, үзэл сурталжсан нийгэм тогтов.

(Кирил)